RedStrong Red (default) BlueCalm Blue GreenFresh Green

Chose your color scheme.

Ընտրությունը պետք է լինի գիտակցված

Posted on February 14, 2011, by , under Հարցազրույցներ, Տեսաերիզներ.

 

«Ա1+»-ի հյուրն է ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանը:

Պարոն Մարգարյան, նախ ուզում եմ ընդհանուր քաղաքական իրավիճակի մասին: Ընտրությունների նախաշեմին ներքաղաքական պայքարը կարծես թե ընթանում է միեւնույն տեսակների միջեւ` իշխանությունը իշխանության դեմ, ընդդիմությունը` ընդդիմության: Դուք չունե՞ք այդպիսի տպավորություն:

Գույները մի քիչ խտացնում եք: Ընտրապայքար, անշուշտ կա, սակայն կարծում եմ, ընտրապայքարը սկսում է ձեւավորվել որպես միահեծանության դեմ պայքար: Այդ շարժումն ամեն տեղ է նկատելի, թե իշխանության ներսում եւ թե ընդդիմության մեջ: Հայաստանի քաղաքական դաշտը որոշ բյուրեղացումների անհրաժեշտություն ունի: Անցած քսան տարիներին մենք միշտ պայքարել ենք ընդդեմ ինչ-որ մեկի եւ քիչ է պատահել, որ պայքարենք հանուն ինչ-որ բանի: Այսօր ամենքն են փոփոխությունների անհրաժեշտությունը զգում: Փոփոխությունը միայն անձերի հետ չի կապված, այլեւ ուղղությունների: Այսօր ավելի ծանրացած են սոցիալ-տնտեսական խնդիրները, հետեւաբար, հենց դրանց հետ կապված փոփոխության անհրաժեշտություն կա: Ընդդիմության դաշտում պայքարը պետք է լինի գաղափարական եւ ոչ թե մեկը մյուսին չեզոքացնելու պայքար: Ժողովրդին ընտրության հնարավորություն է պետք տալ: Ընտրությունը պետք է լինի գիտակցված: Պետք է լայնախոհ լինել: Եթե ես ճիշտ եմ, ապա ավելի լավ է ինձ ընտրի քիչ մարդ գիտակցաբար, քան շատ մարդ` անգիտակցաբար:

-Դաշնակցությունը այդ սկզբունքո՞վ է առաջնորդվում:

-Ես դրան հավատացած եմ: Անցած քսան տարիների ընթացքում, մենք հաճախ ենք փորձել ստեղծել վիճակ, եւ այդ վիճակը օգտագործել մեզ համար, վիճակ` օգտագործել իշխանության հասնելու համար:
Ոչ-ոք չի մտածել ժողովրդի հետ աշխատելու, ժողովրդին քաղաքականացնելու, քաղաքականապես հասունացնելու մասին: Այսինք, երբ ունենք մի ժողովուրդ, որը հաճախ ոչ իր մեղքով, քվեարկում է ընդդեմի հասկացությամբ, ապա, դա մեր խնդիրների խնդիրն է:

-Դուք նշեցիք, որ մասնավորապես ընդդիմության մեջ գաղափարական պայքար չկա: Կարծես թե իշխանության մեջ էլ չկա: Եվ հիմնական մեղադրանքը, որ իրար երեսի շպրտում են` դու իրական ընդդիմություն չես, դու կեղծ ընդդիմություն ես, իրական ընդդիմությունը ես եմ : Փոխադարձ մեղադրանքներն ավելի շատ են, քան որեւէ ծրագրի շուրջ քննարկումները:

-Երբ մեկն իշխանություն է, ուրիշ որեւէ մեկին չի ուզում շնչելու, իշխանության մեջ ինքնադրսեւորվելու հնարավորություն տալ:Նույնը ընդդիմության դաշտում է: Ընդդիմության դաշտը սեփականացնելու, մոնոպոլիայի վերածելու ձգտումը` ընդդիմության մեջ ես եմ ղեկավարը, ով ինձ չի ընդունում, ուրեմն նա կեղծ է, ընդունելի չէ:Ընդհանրապես այս հարցադրումը սխալ է: Ով է ընդդիմություն, ով չի ընդդիմություն` ի՞նչ կարեւոր է: Կարեւորը, թե ով է ինչ ասում, ով է հարցերի լուծման իր տարբերակը բերում: Թե’ իշխանության դաշտում կա մենատիրություն եւ թե’ ընդդիմության դաշտում: Ես դրանց մեջ տարբերություն չեմ տեսնում, որովհետեւ դա տեսակի հարց է: Ժողովրդավարությունը շատ պարզ բան է, բայց դա ընդունելը շատ բարդ է, այն մարդկանց համար, ովքեր սովոր են ոչ մրցակցային դաշտում գոյություն ունենալու:

-Հայ ազգային կոնգրեսը հետեւյալ տեստն է առաջարկում` եթե հետապնդում են, ենթադրենք միտինգներին խոչընդոտում են, հեռուստատեսությունը արգելում են, պատգամավորներին, գործարարներին նեղում են, ուրեմն իսկական ընդդիմություն են: Ուրեմն դուք իսկակական ընդդիմություն չեք, քանի որ ՙ
«Երկիր Մեդիանhttp://www.youtube.com/watch?v=6LKbVluvZ5w&feature=player_embedded չեն արգելում, ձեր պատգամավորներին ձեռք չեն տալիս, չեն նեղում: Սրան ի՞նչ կասեք:

Երբ ամբողջ հանրային մթնոլորտը, ողջ լրատվական համակարգը, աշխատում է այն բանի վրա, որ դու իսկական ընդդիմություն չես եւ քեզ կեղծ ընդդիմության պիտակն են կպցնում ու միաժամանակ ՙտակից՚ հազար ու մի միջնորդ մեջ գցում, որ հետդ համագործակցության եզրեր գտնեն, ապշում ես: Մարդ կեղծ ընդդիմության հետ կուզենա՞ համագործակցել: Ողջ կեղծիքն այստեղ է: Եթե մենք կեղծ ընդդիմություն ենք, ոչ մեկը չի ցանկանա մեզ հետ համագործակցել, լեզու գտնել, որովհետեւ եթե կեղծ ես, կեղծ ես նաեւ այդ համագործակցության մեջ: Իսկ եթե հրապարակավ ասում են կեղծ, եւ տակից փորձում համագործակցության ձեւեր գտնել, նշանակում է, որ իրենք պարզապես խաբեբա են: Եվ առաջին հերթին խաբում են ժողովրդին:
Ինչ վերաբերում է, ում են հալածում եւ ում ոչ` ի վերջո հալածողն էլ միշտ պետք է մտածի, որ իր հալածանքի համար, գին պետք է վճարի, դրա հակազդեցությունն ի՞նչ է լինելու: Նաեւ այդ հաշվարկն է արվում, այսինք, այդքան հեշտ չի ամենին նույն փայտով քշելը: Ամենքին մի ձեւով են փորձում նեղացնել, ամենքին մի ձեւով սահմանափակել, կրճատել, մկրատել:

Դա արվում է տարբեր ձեւերով` մեկին կոշտ, մյուսին մեղմ, եւ հետո, կա նաեւ ուժի պահվածք: Եթե դու փորձում ես սատանայի հետ համագործակցել, ինչ-որ ժամանակավոր նպատակներ հաջողեցնելու համար, բնականաբար դրա հակազդեցությունը շատ ավելի մեծ է լինելու: Իսկ եթե դու ունես սկզբունք եւ մարդիկ գիտեն քո սկզբունքների մասին, ապա քո ճշտած նպատակից դու չես շեղվի ու բաց կխաղաս: Սա է իմ նպատակը, սա է իմ ուղին: Ես այս ուղիով շարժվելում եմ, որ հասնեմ այս նպատակին: Դրա համար ամեն մարդ մտածում է` այդ ուժին նեղացնելը, այդ ուժին անկյուն դնելը, իրենց օգտին է, թե ոչ:
Կարիք չկա մտածել` եթե մեր նկատմամբ կոպիտ չեն վարվում, ուրեմն ինչ որ կեղծ հարաբերություններ կան: Գուցե կա հարգանքի մթնոլորտ, գուցե հաշվարկի հարց գոյություն ունի:

ՀՀՇ-ն ձեր հետ չոր էր: Այսօրվա իշխանությունը ՀՀՇ-ի հետ է չոր: Հնարավո՞ր է, որ չոր հարաբերությունները երբեւէ վերանան մեր երկրից:

-Իմ կարծիքով կվերանան: Կվերանան, եթե մենք ճիշտ ընկալենք ժողովրադավարությունը: Եթե փորձենք, դժվար եւ ոչ թե հեշտ ճանապարհով հասնել մեր նպատակին: Շատ դյուրին է ամբոխավարական ալիք ստեղծելը, եւ փորձել այդ ալիքը օգտագործել նպատակներին հասնելու համար: Այս քայլին շատերն են գնացել. ժողովուրդը գոհ չէ , ժողովուրդը սոցիալապես անապահով վիճակում է, կան դժգոհության պատճառներ: Այդ դժգոհությունը դու կարող ես գրգռել, ալիք բարձրացնել, եւ հայտնվել մի տեղ, որ հնարավոր լինի դրանից օգուտներ քաղել: Սա նպատակի հասնելու մի ձեւն է:

Եթե իմ նպատակը, որպես քաղաքական գործիչ իմ կարիերան է, եւ ես տեսնում եմ իմ առջեւ տաս-տասնհինգ տարվա կյանք, որպեսզի կարողանամ ինձ դրսեւորել, բնականաբար կօգտագործեմ այդ միջոցները: Բայց եթե ես, ինչ որ շարունականության մաս եմ կազմում, եւ ինձնից հետո էլ գտնում եմ, որ իմ ուղղությունը պետք է շարունակվի, ես ռիսկի չեմ գնա, արկածախնդրության չեմ ենթարկվի: Չեմ պատրաստվի մսխել անցյալի կապիտալը եւ վտանգել ապագան: Եթե մենք փորձում ենք սատանայի հետ համագործակցել, մեր առջեւ դրված նպատակը հաջողելու համար, ուրեմն ոչ մի բանի առջեւ կանգ չենք առնի, սկզբունքների վրա էլ թքած կունենաք: Ասում ենք ժողովրդավարություն, բայց դիկտատուրա ենք գործադրում, ասում ենք, ազատություն, սակայն փորձում ենք մարդկանց վարկաբեկելով նեղացնել, ասում ենք հանդուրժողականություն, բայց անձանց ձերբակալում, բանտ ենք նետում: Ասում ենք տնտեսությունը պետք է աճի ու տնտեսվարողին նեղը գցում, չենք թողնում, որ աշխատի: Սրանք հակասություններ են, որ ծնվում են մարդու մեջ, եթե մարդը, իր կյանքը սկսում եւ ավարտում է իրենով, տեսնում է աշխարհը մինչեւ իր քթի ծայրը: Ես ամբոխավրության չեմ գնա: Ես պատասխանատվություն ունեմ նախորդ եւ ապագա իմ զինակիցների առջեւ:

Հեռուստադիտող- Երբ է Դաշնակցությունը փորձելու իր ազդեցությունը թողնել հայ առաքելական եկեղեցու վրա, քանի որ այն 50-ական թվականներից, պառակտված է: Մեղադարնքների մասին գիտեք:

-Քանի դեռ կար Խորհրդային Միությունը, եւ մեր եկեղեցու մի մասը, ինչպես եւ ամեն երեւույթ, այդ երկրի ազդեցության տակ էր, ինչ որ տեղ եկեղեցին միջոց էր Խորհրդային միության ձեռքին` հայկական Սփյուռքի վրա ազդելու: Եվ մեր հակումը դեպի Անթիլիաս, նրան իբրեւ անկախ, ազգային կառույց, պահպանելն ու պաշտպանելը, բնական էր: Դա զուտ քաղաքական պատճառներ ուներ, եւ ոչ դավանական: Չկա Խորհրդային Միությունը, հետեւաբար չկա նաեւ այս պատճառը: Եթե մենք, մինչեւ Հայաստանի անկախությունը, համարվում էինք անթիլիասական, անկախությունից հետո, թե’ Անթիլիասի կողմնակիցն ենք եւ թե’ Էջմիածնի: Մեր ընկերների մեծամասնությունն Հայաստանում է, եւ բոլորը Էջմիածնի հետեւորդ են: Նախկին իներցիայով տրամադրությունները շարունակվում են, ուրիշ ոչինչ: Այնպես որ, այս զրույցը, որ տեղի է ունենում, իսկապես անիմաստ է ու անհիմն:

-Սփյուռքի նախարարը առաջարկեց Երկպալատանի պառլամենտի գաղափարը: Դրան ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

-Այդ առաջարկությունը նոր բան չէ: Վերջին շրջանում ես եմ ասել, իմ ասելուց հետո մի քիչ ընդհանրացավ: Ինձ համար կարեւոր չէ, որ ազգային ժողովն ընդլայնվի կամ երկրորդ պալատ ստեղծվի: Սրանք երկրորդական բաներ են: Նաեւ ասեմ, որ այս գաղափարը երեւակայական աշխարհից հնարած չի, գոյություն ունի փորձ ուրիշ ազգերի կողմից: Իտալիայի խորհրդարանն այդպիսին է, որովհետեւ մեծ Սփյուռք ունի: Ո՞րն է ինձ համար կարեւորը. Հայաստանն ավելի ուժեղ է Սփյուռքով: Եթե դա այդպես է եւ իրականություն է, որ մենք մեկ ժողովուրդ ենք, մեկ ազգ, եւ ունենք մեկ նպատակ, մեկ խնդիր, որտեղ մեկս մյուսին պետք է հզորացնենք, ապա ժողովրդի մի կարեւոր մասի հետեւորդի կարգավիճակում պահելը ճիշտ չէ: Պետք է նրան մասնակից դարձնել: Պետք է ձեւ գտնել, որպեսզի նրանք դառնան մասնակից: Մասնակից դառնալ, չի նշանակում, միջամտել մեր ներքին հարցերին: Իմ առաջարկությունն էր` եթե Ազգային ժողովը համահայկական է դառնում, եւ Սփյուռքից սահմանափակ թվով ներկայացուցիչներ են ներգրավվում, նրանք համահայկական հարցերի առումով վճռական ձայն կարող են ունենալ, սակայն, Հայաստանի Հանրապետության հետ կապված հարցերում միայն խորհրդակցական, քվե չեն ունենա: Այդ տարբերակն ենք առաջարկում, որովհետեւ եթե մեզ միացնողը համահայկական հարցերն են, նաեւ համահայկական կառույց է անհրաժեշտ: Մենք իրավունք չունենք մեր պետական սիստեմից դուրս կառույց ձեւավորել: Եթե այդպիսի կառույց ձեւավորենք, ապա այն կհակադրվի պետությանը: Դա չպետք է թույլ տալ: Պետք է գտնենք ձեւը, լավագույն ձեւը: Անպայման չի, որ սենատ ստեղծվի, Ազգային ժողովն ընդլայնվի: Կարող է մեկի մոտ մեկ այլ առաջարկություն լինի, որ ամենալավը լինի: Կարեւորը մի քանի սկզբունք գյություն ունի` Համահայկական կառույց լինի, որը չհակադրվի այս պետականությանը: Սփյուռքում եւս պետք է ստեղծվի մրցակցություն, այսինքն Սփյուքում նույնպես պետք է ընտրություն տեղի ունեն: Կար այդպիսի մի առաջարկ պետության կողմից, որ Սփյուռքի խորհուրդ ձեւավորվի: Խորհուրդը մենք էինք ձեւավորում, նախագահն էր որոշում թե ովքեր են այդ խորհրդի անդամները: Գործնականում չի արդարացնում իրեն եւ կտրում է սփյուռքյան իրականությունից: Որպեսզի այդպես չլինի եւ Սփյուռքի մեջ էլ կյանքն աշխուժանա, պետք է մրցակցություն լինի: Որտեղ ընտրություն չկա, կյանքը կորցնում կենսունակությունը, մեռնում է: Սփյուռքում մեր կազակերպած գաղութները պետք է շահագրգռվածություն ունենան: Այն հայերը, որ դուրս են մնացել հայկականությանը կապող կազմակերպական ցանցից, պետք է ներգրավվեն նրա մեջ, պետք է մղիչ ուժ լինի, որ նրանց բերի կապի հայկականությանը: Այս մի քանի սկզբունքներին եթե մենք տանք ճիշտ լուծում, որ Սփյուռքը ոչ միայ հետեւորդ լինի, նաեւ մասնակից դառնա, կարծում եմ մեր երկիրը դրանից միայն կշահի, եւ ոչ մի վնաս չի լինի: Մեր պետությունը դրանից ընդամենը կհարստանա:

Դուք հիշատակեցիք սոցիալական խնդիրների մասին: Իսկապես սրվել են սոցիալական խնդիրները` թե գնաճի, թե առեւտրականներին նեղելու եւ այլն: Արդյոք ձեր կուսակցությունը, որպես սոցիալիստական, ավելի մոտից չի՞ ուզում զբաղվել այդ խմբերով:

-Իսկապես զբաղվում ենք: Վերջին քսան տարվա ընթացքում բացթողումներ ունեցել ենք, որովհետեւ կար մի ժամանակ, որ մենք ամբողջությամբ նվիրվել էինք ղարաբաղյան պայքարին, եւ մի քիչ կորցրեցինք Հայաստանի տնտեսական հարցերի մեջ դերակատար դառնալու հնարավորությունը: Հայաստանում փոփոխությունների անհրաժեշտություն կա: Բոլորն են դա զգում, եւ առաջին հերթին ժողովուրդը` կա կյանքը բարելավելուն ուղղված փոփոխություն:

Կյանքը բարելավելու երկու ձեւ կա` մեկը ընտրությունների հնարավորությունն է, մյուսը ցնցումները
/հեղափոխություն, առճակատում/: Ընտրությունների ժամանակ, մեր հնարավորությունները անարդյունավետ են դառնում: Մի կողմից իշխանության, որ փորձում է, ոչ թափանցիկ, ոչ ազատ, ոչ արդար ընտրություններ կազմակերպել, մյուս կողմից մեր հասարակության: Մարդիկ, որոնք զզված են իրականությունից եւ փոփոխություն են ուզում, վերջին պահին, ինչ որ սպառնալիքի ազդեցության տակ, իրենց խղճի համոզմունքին դեմ ենք քվեարկում, փող են վերցնում եւ կամ գյուղապետի խաթեր դեմ քվերակում առաջընթացին:

Պետք է հասնենք նրան, որ Հայաստանի Հանարպետության յուրաքանչյուր քաղաքացի, յուրաքանչյուր մարդ զգա, որ անբարոյականություն է քվեն վաճառելը, փոխելը: Եթե փոփոխություն են ուզում, ուրեմն պետք է ճիշտ համոզմունքով քվերակեն: Եթե այդպես լինի, ամեն կուսակցություն կիմնա իր ժողովրդականության իրական չափը եւ ամեն կուսակցություն ճիգ կթափի ժողովրդի հետ աշխատելով իր ժողովրդականության չափը մեծացնել: Մենք հավատացած ենք, որ սոցիալական խնդիրներն էլ այդպես են լուծվելու: Այսօրվա իշխող ուժը, եւ Հայաստանի նախորդ իշխանությունները, այս տնտեսական քաղաքականությանն են հավատարիմ եղել: Նրանք այս տնտեսական քաղաքականությանը հավատացող մարդիկ են եւ իրենց տնտեսությունը կառուցել սրա վրա: Մենք դրան համաձայն չենք: Փաստեր ենք բերում, թե ինչու համաձայն չենք: Պետության դերը, կարգավորման չափը տնտեսության մեջ պետք է ավելանա: Չպետք է ամբողջությամբ անիշխանություն տիրի: Եվ այս մոնոպոլիաները, որ իշխանությունների զարտուղի միջամտությամբ են առաջացել` պետք է վերանան: Այս խնդիրները կարող են լուծում ստանալ, միայն ընտրությունների միջոցով: Ընտրություններ, որոնք պետք է տեղի ունենան ծրագրերի շուրջ: Մարդիկ պետք է տեսնեն թե ով է ինչ ասում, ինչպես է տեսնում հարցերի լուծումը եւ քվեարկեն այդ ծրագրին:

Հեռուստադիտողն հարցնում է` Դուք ընդդիմություն չէ՞իք դառնա, եթե Ռոբերտ Քոչարյանը նախագահ մնար:

-Դա արդար չի: Մենք Ռոբերտ Քոչարյանի ժամանակ էլ հաճախ կանգնել ենք կոալիցիայում լինել-չլինելու հարցի առջեւ: 8-10 տարիների ընթացքում մենք տարբեր համագործակցություններ ենք ունեցել Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Նախագահության առաջին օրվանից Ռոբերտ Քոչարյանը ցանկացել է, որ մենք մաս կազմենք իշխանությանը, դառնանք կոալիցիա: Կոալիցիա բառը մենք ենք ստեղծել: Կոալիցիոն համաձայնագիր, կոալիցիոն կառավարություն` այդ մշակույթն էլ մենք ենք բերել, որպեսզի այդ համագործակցությունը ավելի ճշտված եւ իրական լինի: Ռոբերտ Քոչարյանի հետ մենք երբեք ենթակայի հարաբերությունների մեջ չենք եղել: Ունեցել ենք մեր տեսակետը, հաճախ խնդիրներ ենք ունեցել, վիճել ենք: Եղել են պահեր, որ փորձել ենք դուրս գալ կոալիցիայից: Հենց այն փաստը, որ մենք կոալիցիայի մեջ լինելով, առանձին ցուցակով ենք մասնակցել խորհրդարանական ընտրություններին եւ առանձին նախագահական թեկնածու պաշտպանել, ամեն ինչ ասվում է: Մեր հարաբերությունները, համագործակցությունը եղել է զուտ քաղաքական:

-Հեռուստադիտողը հարցնում է` ձեր թեկնածուն Քոչարյանն է լինելո՞ւ:

-Այս հարցը շատ են տալիս: Մարդ ակամայից վիրավորվում է: Ինքնաբերաբար են ասում եւ որովհետեւ ինքնաբերար են ասում, ուրեմն մեզ համարում են Ռոբերտ Քոչարյանի հետեւորդը: Դա այդպես չի: Նախ ասեմ, որ Դաշնակցությունը ինքնուրույն, քաղաքական կուսակցություն է: Մենք ունենք մեր քաղաքական համոզմունքերը` թե’ Ղարաբաղի, թե’ հայ-թուրքական հարաբերությունների վերաբերյալ, որոնք մասնակիորեն տարբերվում են Ռոբերտ Քոչարյանի տեսակետից: Ասեմ, որ սոցիալ-տնտեսական տեսակետների տարբերությունը շատ ավելի մեծ տոկոս է կազմում:
Մենք եւ Ռոբերտ Քոչարյանը նույն քաղաքական ուժը չենք, նույնիսկ նույն ուղղությամբ քայլող ուժ չենք: Երանգների մեջ տարբեր ենք:

Բնականաբար մենք պետք է ունենանք մեր սեփական թեկնածուն: Ասպարեզ ենք դուրս գալու մեր սեփական թեկնածուով: Իսկ թե Ռոբերտ Քոչարյանը կակտիվանա, սեփական գործունեություն կծավալի, ցանկություն կունենա մեզ հետ համագործակցելու, թե ոչ, եւ կամ մենք կուզենանք նրա հետ համագործակցել, թե ոչ, դա արդեն կլինի երկու քաղաքական ուժերի համագործակցություն: Ասեմ, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ակտիվ քաղաքական գործունեություն չի ծավալել, այդ առումով քաղաքական ակտիվ կյանքում գոյություն չունի եւ մեզ էլ նման առաջարկ չի արել: Նման խնդիր մենք չունենք եւ հարցն արհեստական է: Կրկնում եմ, մենք անկախ քաղաքական ուժ ենք, գնում ենք մեր ճանապարհով եւ հետեւորդը չենք եւ ոչ մեկի:

– Դուք համարում եք Սերժ Սարգսյանին ձեր նախագահը:

-Սերժ Սարգսյանին ես համարում եմ Հայաստանի Հանարպետության նախագահը: Մեր կուսակցությունը նախագահ չունի:

-Արդյոք համարում եք Սերժ Սարգսյանին Հայաստանի Հանրապետության լեգիտիմ նախագահը:

-Այո:

Leave a Comment