RedStrong Red (default) BlueCalm Blue GreenFresh Green

Chose your color scheme.

«Վայ էն ժողովրդին, վայ էն պետականությանը ուր գործող դատախազը ուղղակի կամ անուղղակի ձեւով կուսակցություն է ստեղծում»

Posted on May 26, 2006, by , under Հարցազրույցներ.

«ԻՐԱՎՈՒՆՔ» – Ներկոալիցիոն վերջին զարգացումների շուրջ իր տեսակետն է հայտնում Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյան

– Միջազգային քաղաքական իրադարձությունները կարող են շփոթներ ստեղծել քաղաքական զանազան ուժերի մեջ: Նախընտրական հատուկ մթնոլորտը եւս կարող է տարբեր ձեւերով ազդել զանազան մարդկանց եւ ուժերի վրա: Կարծում եմ, այն, ինչ պատահեց, սպասվում էր երկար ժամանակից ի վեր, դա ինչ-որ ընթացքի «տրամաբանական» հետեւանքն էր,- ասաց պրն Մարգարյանը:

– Ի՞նչ ընթացքի մասին է խոսքը:

– Ընթացք, որը վաղուց սկսվել էր, եւ որի վերջակետը դրվեց կոալիցիայից (Օրինաց երկրի) ՕԵ-ի հրաժարականով:

– Խնդրում եմ մի փոքր բացել փակագծերը:

– Ընթացք, որը պարտադրում էր ՕԵԿ-ը, կամ, ավելի ճիշտ, Արթուր Բաղդասարյանը` պահվածքով: Մի պահվածք, որը հաճախ քաղաքական զանազան ուժերի կողմից բնորոշվում էր ամբոխավարությամբ, երկերեսանիությամբ: Սակայն կցանկանայի անդրադառնալ ավելի կարեւոր մի երեւույթի. այս էլ քանիերորդ անգամ մեր ժողովրդի աչքի առջեւ, քաղաքական դիրքորոշումների փոփոխության պատրվակով ի ցույց է դրվում այսպես կոչված կուսակցությունների խաբուսիկ եւ կեղծ իրողությունը: Տեղի է ունենում կուսակցություն հասկացության եւ երեւույթի վարկաբեկում: Այն, ինչ բոլորը առնետավազք կոչեցին, քաներորդ անգամն է, որ տեղի է ունենում մեր, այսպես կոչված, քաղաքական կուսակցությունների կյանքում: Բանն այն է, որ կուսակցությունները պետք է ձեւավորվեն եւ ղեկավարվեն գաղափարներով, հստակ ծրագրով եւ կանոնակարգով: Եթե որեւէ քաղաքական հավաքականություն, կուսակցություն շփոթվում է աշիրաթի հետ, ուր աշիրաթապետը առաջ է գնում, իսկ մնացածը կուրորեն պետք է հետեւեն նրան, ապա անխուսափելիորեն տեղի են ունենում նման երեւույթներ:

– Բայց չմոռանանք, որ Հայաստանում գործունեություն ծավալող կուսակցություններից միայն «Օրինաց երկիրը» չէ, որ մեկ հոգու թելադրանքով է ղեկավարվում: Եվ, ուրեմն, բոլորի՞ն է սպառնում ՕԵ-ի ճակատագիրը:

– Իմ խոսքը չի վերաբերում միայն ՕԵ-ին: Կուսակցությունների ներկայացուցիչները խոսում են ժողովրդավարության մասին, բայց իրենց կառույցի ներսում չեն կարողանում ժողովրդավարություն ստեղծել: Ես չգիտեմ` այսօրվա ՕԵ-ի քաղաքական ուղղվածության մեջ տեղի ունեցած փոփոխությունները կուսակցության ո՞ր օղակում են քննարկվել, դրանց մասնակից եղե՞լ են ՕԵ-ի ֆրակցիայի անդամները: Չէ որ այդ ֆրակցիայի մեծամասնությունն է, որ հրաժարական է ներկայացրել, ի՞նչ է, նրանցից ակնկալվում էր պարզորեն հետեւորդի դերակատարությո՞ւն: Եւ, վերջապես, որեւէ հավաքականության մեջ նման իրադարձությունների համար առաջին հերթին պատասխանատու է տվյալ հավաքականության ղեկավարությունը, ղեկավարը: Ղեկավարման գործն այն գիտությունն ու արվեստն է, որով հաջողվում է հավաքաբար առաջ գնալ: Բայց ղեկավարությունը իշխանություն չէ: Իշխանավոր ը հրամայում է, պատժում եւ առաջ է գնում, իսկ ղեկավարությունը, ղեկավարը հաշվի է առնում իր կուսակիցների, իր ընկերների տրամադրությունները, կարծիքը, իրական ներուժը եւ համոզումով իր հետեւից է տանում բոլորին: Կուսակցությունների մեջ իշխանություն չկա, կա ղեկավարություն: Իսկ ՕԵ-ի հետ կատարվածը միայն նրա հետ չէ, որ պատահել է:

– Ո՞ր կուսակցությունների հետ պատահածով պետք է սփոփվի ՕԵ-ն:

– Մի ժամանակ կար ԱԺՄ կուսակցություն, հիմա 4 հատ կա, մի ժամանակ կար կոմունիստական կուսակցություն, հիմա մի քանի հատ կան, կար ՀՀՇ, հիմա կա փոքր ՀՀՇ եւ մի քանի ՀՀՇ-իկներ: Անջատում տեղի ունեցավ ՀԺԿ-ի, ՀՀԿ-ի… մեջ: Կա՞ կուսակցություն, որտեղ անջատում եղած չլինի:

– Դաշնակցությո՞ւնը:

– Բացի Դաշնակցությունից:

– Բայց խոսվում է այն մասին, որ դաշնակցության մեջ եւս պառակտում կա` Վահան Հովհաննիսյանի, Լեւոն Մկրտչյանի եւ Հրանտ Մարգարյանի թիմեր հասկացությամբ, որ կա Սերժ Սարգսյանին ընդունողների ու կատեգորիկ կերպով նրան մերժողների թիմ:

– Դրանք մեր ծննդյան օրերից փայփայվող երազներ են այլոց մոտ: Այդպիսի երեւույթի նշույլն անգամ չկա մեզ մոտ: Թող այլ երազներով տարվեն:

– Ձեր խոսքում ասացիք, որ «միջազգային իրադարձությունները կարող են շփոթներ առաջացնել քաղաքական զանազան ուժերի մեջ». ի՞նչ իրադարձությունների, ուժերի մասին է խոսքը:

– Միջազգային քաղաքական իրադարձությունները, այլ երկրներում տեղի ունեցած իրադարձությունները թյուր ընկալումներ ու պատկերացումներ են ստեղծել ոմանց մոտ, նրանք դուրս են եկել իրատեսական ճանապարհից:

– Այսինքն, դուք չե՞ք ընդունում այն տեսակետը, թե Արթուր Բաղդասարյանը հրաժարականից հետո կարող է դառնալ նոր Սահակաշվիլի:

– Սահակաշվիլին Վրաստանի իրականության արդյունք էր, մեր իրականությունը շատ է տարբերվում Վրաստանից: Իսկ եթե խոսքը հեղափոխության մասին է, այն պետք է ունենա իր պատճառները: Եթե օրինական պայքարի հնարավորություններն սպառվում են, տեղի է ունենում կամ կարող է տեղի ունենալ հեղափոխություն: Այնպես որ ցանկությունը բավարար չէ հեղափոխություն կատարելու համար: Մեր երկրում շատ բան կա փոխելու, սակայն հեղափոխության պայմաններ չկան:

– Փաստորեն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությունը հեղափոխական իրավիճակ չի տեսնում Հայաստանում: Բայց չէ՞ որ դուք միշտ բարձրաձայնում եք անարդարությունների մասին:

– Անարդարության դեմ պայքարը բոլորովին այլ է: Մեզ համար այդ պայքարը էական հարց է` մեր էությանը համապատասխան: Մենք իրապես պայքարում ենք անարդարությունների դեմ, մեր պայքարի ձեւը աղմկարարությունը չէ: Մենք նաեւ կարողանում ենք զանազանել հիմնականը երկրորդականից, մնայուն հարցերը` ժամանակավորից:

– Ստեղծված այս իրավիճակում կոալիցիայի գոյությունն արդարացվա՞ծ է:

– Անշուշտ: Եթե չկա քաղաքական որեւէ մեկ ուժ, որն ունի մեծամասնություն ԱԺ-ում եւ ժողովրդի մեջ, կոալիցիան անհրաժեշտ է: Կոալիցիան մեր երկրում նոր երեւույթ է, սակայն այն քաղաքական համագործակցություն է հանուն երկրի: Կոալիցիայի կազմությունը մեր երկրում անհրաժեշտ էր, եւ մենք մաս կազմեցինք դրան երկրում կայնություն, արդեն իսկ առկա քաղաքական ուղղվածության անշեղ ընթացք ապահովելու համար: Ինչպես ցանկացած համագործակցության մեջ, կոալիցիայում եւս բոլոր կողմերը զիջումների գնացին: Հայաստանում, առաջին անգամ, հստակ պայմանավորվածությամբ կոալիցիայի կազմությունը մեր նախաձեռնությունն էր: Կոալիցիան ընկալվեց իբրեւ հանդուրժողականության, պատասխանատվության դաշինք: Մի դաշինք, որ պետք է տարածվի ամբողջ ազգի մեջ, որովհետեւ միջազգային իրադարձությունները մեզ պարտավորեցնում են առավելագույն չափով բռունցքվել` սահուն կերպով հաղթահարելու համար ցնցումները եւ ավարտին հասցնելու համար այն գործընթացը, որ սկսել ենք 1988-ին:

Դուք բազմիցս հայտարարել եք, որ ընդդիմություն եք` իշխանության ներսում: Գաղտնիք չէ, որ ՕԵ-ն էլ էր գրեթե նույն բանը հայտարարում եւ անում, տեսաք ինչ եղավ: Մտավախություն չունե՞ք, որ ձեր պահվածքը վերանայելու խնդիր կա:

– Ընդդիմությունը ճառ չէ, որ բեմերում ասես: Ընդդիմությունն իրական պահվածք է: Այ՜ո, մենք ընդդիմություն ենք երկրի ներսում տիրող անարդարությունների, հարսարակական սխալ փոխհարաբերությունների նկատմամբ: Անարդարությունների դեմ պայքարը մեր էությունն է, դա բեմի վրա «ծախվող ապրանք» չէ: Դրա համար էլ մենք պայքարը ցանկանում ենք տանել այնպես, որպեսզի արդյունավորվի այն եւ ոչ թե ծառայի մեր գովազդին: «Ընդդիմություն ենք` իշխանության մեջ» հասկացությունը դա բնորոշելու ձեւ է, որ նշանակում է, թե մենք նույնացված չենք իրավիճակի հետ եւ միաժամանակ այնքան իշխանություն չունենք, որպեսզի կարողանանք մեր բոլոր ցանկությունները միանգամից ի կատար ածել: Կոալիցիայի մեջ մտնելով` զիջել ենք ինչ-որ բաներ, որպեսզի ստեղծվի կոալիցիան: Եվ, քանի որ զիջել ենք, նշանակում է, որ սա ամբողջությամբ մեր իշխանությունը չէ, ինչպես ուրիշներինը չէ: Բնականաբար, մենք մեր համոզումների համար պայքարում ենք, բայց այդ պայքարը չենք դարձնում ծամոն, գովազդի նյութ: Իհարկե, կարելի է այնտեղ, ուր պետք է պայքարել, չպայքարել, բայց բեմի վրա խոսել այդ մասին:

– Փաստորեն ՀՅԴ-ն եւս, ինչպես ՕԵ-ն, ասում է, որ իշխանության համար ամբողջությամբ պատասխանատու չէ: Այս կիսապատասխանատվության իրավիճակը Ձեզ ձեռնտո՞ւ է:

– Ի վերջո, ամեն մի կողմ իր չափով է պատասխանատու, բայց բոլորը միասին պատասխանատու են ամբողջությամբ: Մենք գիտակցաբար ենք մեզ այս վիճակի մեջ դրել` մաս կազմել կոալիցիային` հանուն երկրի, ժողովրդի եւ այս ժամանակահատվածի թելադրանքների:

– Այսպիսի «հակասական իրավիճակում» ՀՅԴ-ն ինչքա՞ն ժամանակ է պատրաստ «հանուն ժողովրդի սիրո» գործունեություն ծավալելու:

– Այնքան, ինչքան դրա անհրաժեշտությունը կա մեր երկրի եւ ժողովրդի համար:

– Ի՞նչ եք կարծում, Հայաստանի իշխանությունը իր ներսում ցանկանո՞ւմ է ունենալ ընդդիմություն:

– Ընդդիմության, մրցակցի գոյությունը միայն թույլ մարդիկ չեն ընդունում: Մենք կուզեինք, որ ընդդիմությունը ներկայություն ունենար Ազգային անվտանգության խորհրդում, վերահսկողական ծառայություններում, հակակոռուպցիոն պայքարում: Երկիրը այդպես կարող է առաջ գնալ:

– Կոռուպցիայի դեմ պայքարը համարվում է ՀՅԴ-ի ՙմենաշնորհը՚, բայց այդ գործում առաջընթաց չկա:

– Կարծում եմ, որ ամեն ինչ արվեց, որ ոչ միայն Դաշնակցության մենաշնորհը չլինի, այլեւ ՀՅԴ-ն այդ պայքարում իրական հնարավորություն չունենա:

– Ո՞ւմ կողմից ամեն ինչ արվեց:

– Բոլորի: Բայց դա չի նշանակում, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարում ամբողջությամբ ձախողվել ենք: Ստեղծվեցին հիմնական նախադրյալները կոռուպցիայի դեմ ծրագրված ու հատուկ պայքարի համար: Հստակ է մի բան` ցանկալի չէր, որ ՀՅԴ-ն ստանձներ եւ իրական լծակներ ունենար այդ բնագա վառում գործ անելու համար:

– ՀՅԴ-ին կոռուպցիայի դեմ պայքարելու համար խոչընդոտում են կոալիցիայի՞ անդամները, թե՞…

– Խոչընդոտը ողջ պետական համակարգն է: Մենք փոքրամասնություն ենք իշխանության մեջ, ուր համոզում ենք նրանց պայքար ծավալել իրենց իսկ դեմ:

– Պրն Մարգարյան, վերլուծություններ են կատարվում, որ Արթուր Բաղդասարյանի հրաժարականի համար ամենաշահագրգիռը Սերժ Սարգսյանն է: Այսինքն, նա մաքրեց դաշտը ՀՀ նախագահի հնարավոր իրավահաջորդից:

– Բայց փաստն այն է, որ ՕԵ-ն հրաժարվեց կոալիցիայից, ինչը դրական երեւույթ չէ: Ճիշտ կլինի հրաժարվողին հարցնեք այդ մասին:

– Խոսվում է նաեւ այն մասին, որ ՀՅԴ-ին էլ է սպասում ՕԵ-ի ճակատագիրը:

– Այսինքն, հրաժարվե՞նք կոալիցիայից:

– Այո:

– Նման դավադրություն չի եղել ՕԵ-ի դեմ, որ լինի նաեւ ՀՅԴ-ի դեմ: Մենք շատ ավելի ինքնավստահ ենք, որպեսզի որեւէ մեկը փորձի մեզ հետ այդ ձեւով վարվել: Իսկ մենք կոալիցիայի մեջ, թե նրանից դուրս միշտ եղել եւ լինելու ենք Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն:

– ՀՅԴ-ն 2007-ին միայնա՞կ է մասնակցելու ընտրություններին:

– Մեր գիրկը բաց է բոլորի առջեւ, բայց մենք գնալու ենք մեր ցուցակով:

– Իսկ ՀՀ նախագահի թեկնածու առաջադրելո՞ւ եք 2008-ին:

– Այո, մենք գնալու ենք սեփական թեկնածուով:

– Դաշնակցակա՞ն:

– Պարտադիր չէ, բայց մեծ է հավանականությունը:

– Այսօր ՀՀ նախագահի ամենահավանական իշխանական թկնածուն Սերժ Սարգսյանն է: Հնարավո՞ր է` նրան սատարի ՀՅԴ-ն:

– Գնալու ենք սեփական թեկնածուով:

Ընդունո՞ւմ եք այն տեսակետը, որ Արթուր Բաղդասարյանի հրաժարականի սցենարը միտված էր ԼՂՀ հարցից միջազգային հանրության ուշադրությունը շեղելուն (երկրում որոշակի անկայուն իրավիճակ ստեղծելու առումով):

– Ղարաբաղը եւ Արթուր Բաղդասարյանը համարժեք երեւույթները չեն: Ամենայն հարգանքս Արթուր Բաղդասարյանին, բայց դա ճիշտ վերաբերում չէ Ղարաբաղի նկատմամբ: Չի կարող Ղարաբաղը մնալ Արթուր Բաղդասարյանի ստվերի տակ:

Ղարաբաղի հիմնահարցի շուրջ տարվող բանակցային գործընթացը Ձեզ բավարարո՞ւմ է, ինչ-ինչ շտկումների անհրաժեշտություն չե՞ք տեսնում:

– Բանակցային գործընթացն այնքանով է ինձ համար ընդունելի, որքանով բանակցության սեղանի շուրջ ճիգ է գործադրվում խնդիրը լուծելու համար: Բանակցությունների երեւույթը մեզ համար ընդունելի է, քանի որ Ղարաբաղի հարցը լուծելու այլ ձեւ չկա: Կարծում եմ, մենք այսօր այն հանգրվանում չենք, որ բանակցությունների արդյունքների նկատմամբ կեցվածք ճշտենք: Մենք հարցի նկատմամբ մեր մոտեցումները բազում անգամ հայտարարել ենք, եւ դրանցում որեւէ փոփոխություն տեղի չի ունեցել: Մենք Ղարաբաղի ազգային ինքնորոշման կողմնակից ենք, Ղարաբաղի անկախության եւ Հայաստանի հետ միասնության կողմնակից ենք, կողմնակից ենք, որ լինի խաղաղություն Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ: Ղարաբաղ ասելով մենք հասկանում ենք այսօրվա փաստացի սահմաններով Ղարաբաղը` դրան հավելելով Շահումյանի եւ Մարտակերտի դաշտային շրջանը:

– Երբեմնի ազատամարտիկները հաճախ են սկսել խոսել իշխանությունների կողմից հնարավոր տարածքային զիջումների մասին` դրանք համարելով անթույլատրելի:

– Ես իմ ազատամարտիկ ընկերներին խորհուրդ կտայի խոսել ոչ թե զիջելու մասին, այլ չզիջելու: Երբ անընդհատ ասում են, թե իշխանություններն ուզում են ինչ-որ տարածքներ զիջել, ակամա միտք են պատրաստում մարդկանց մոտ, որ զիջելու բան կա: Ավելի լավ է ասել, որ այս հողերը չ ենք զիջելու, դրանք հայկական են, եւ ոչ ոք իրավունք չունի դրանք զիջելու:

– Ձեր նախկին ազատամարտիկ ընկերների խոսքը նաեւ Ձեզ է հասցեագրված, քանի որ դուք եւս իշխանության մաս եք կազմում:

– Մենք կողմնակից չենք հողեր զիջելուն:

– Իսկ եթե նման իրավիճակ ստեղծվի՞:

– Մենք դեմ ենք լինելու:

– Ինչքան մոտենում ենք հուլիս-օգոստոս ամիսներին, ահագնանում են քննարկումներն այն մասին, թե Հայաստանի ազատագրված տարածքներում միջազգային խաղաղապահ ուժեր կտեղակայվեն: Սա ընդունելի՞ է Ձեզ համար:

– Ես չեմ հասկանում` խաղաղապահ ուժերը որտե՞ղ են տեղակայվելու, ասյօրվա՞ սահմանների վրա… Եթե այդպես է, ապա դա շատ լավ է, քանի որ, նշանակում է ներկայիս սահմանները օրինականացվում են: Բայց կարծում եմ, որ խոսքը դրա մասին չէ, այլ ապագա սահմանների մասին է:

– Որը պետք է գծագրվի հանրաքվեով:

– Իսկ դա, ես կարծում եմ, արդեն խաղաղապահ ուժերի գործը չէ: Այդ դեպքում կխոսվի Ղարաբաղի հարցի այլ տարբերակի մասին:

– Բայց նաեւ մեկ այլ մտավախություն կա, որ խաղաղապահ ուժերը, դիրքավորվելով Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանագծին, կարող են մեր սահմանից (ԱՄՆ-ի ցանկությամբ), այսպես ասած, հարձակվել մեր հարեւան Իրանի վրա:

– Խաղաղապահ ուժը, սկզբունքով, ոչ ոքի վրա չի հարձակվում: Պարզապես, նորից եմ կրկնում, մենք չգիտենք, թե ինչի մասին է խոսքը:

– Ինչքա՞ն ժամանակ կպահանջվի Ղարաբաղի հարցը վերջանականապես լուծելու համար:

– Անկեղծ ասած, Ղարաբաղի հարցն ինձ համար լուծված է: Ղարաբաղն ազատագրված է, փաստացիորեն միացված է Հայաստանին: Պարզապես մենք այս լուծումը օրինականացնելու, միջազգայնորեն ճանաչել տալու խնդիր ունենք:
Կարծում եմ, սխալ է այն ուղին, որ փորձում ենք լուծում գտնելուց հետո իրականությունը օրինականացնել: Մենք պետք է փորձենք այս իրականությունն այնպես ներկայացնել աշխարհին, որ քայլ առ քայլ օրինականացվի այսօրվա կարգավիճակը:

– Ղարաբաղի հիմնախնդրի լուծմանը կարծես շատ հաճախ խանգարում է այն, որ մեր երկրում ընտրությունները պարբերաբար կեղծվում են, ինչը նշանակում է, որ մենք վստահելի չենք դառնում միջազգային հանրության համար, որի համար երբեմն պատժվում ենք:

– Ազատ, արդար ընտրությունները առաջին հերթին մեզ են պետք եւ ոչ թե ուրիշի: Եթե դուք մտածում եք, որ ուրիշը մեզ պատժում է մեզ համար, սխալվում եք: Մենք, անշուշտ, պետք է ամեն ինչ անենք ազատ, արդար ընտրություններ անցկացնելու համար, քանի որ դա պետք է մեր ժողովրդին, որովհետեւ դրանով է արտահայտվում մեր ժողովրդի կամքը:

– Փաստորեն, շատ հաճախ Ձեր իսկ գործընկերները Ձեր սկզբունքները ոտնահարում են: Ի՞նչ եք անում այդ ուղղությամբ:

– Մենք ընտրություններից հետո տվել ենք մեր գնահատականը, որը եղել է ամենաանաչառը, ամենաառարկայականը եւ ամենախիստը: Մենք մեր հայտարարության տերն ենք այսօր էլ, վաղն էլ: Բայց, ի վերջո, մենք ընդունել ենք այդ ընտրությունների արդյունքները` գործընթացը համարելով խախտումներով ուղեկցված:

– Ձեր գործընկեր Արթուր Բաղդասարյանը եւս գրեթե նույն բանը հայտարարեց, սակայն խստագույն պատժի արժանացավ:

– Իսկապես չգիտեմ` հիշյալ հարցազրույցի մեջ ինչքան հարազատորեն էր ներկայացված Արթուր Բաղդասարյանի պատասխանը: Բայց թերթում հրատարակվածը ոչ մի կապ չուներ ՕԵ-ի նախկին հայտարարությունների, առավել եւս` ոչ մի նմանություն մեր ասածի հետ:

– Փորձենք պատկերացնել 2007-ի խորհրդարանի խճանկարը:

– Ամենամտահոգիչ հարցն այսօր դա է: Ոչ ոք իրավունք չունի ասելու, թե ով կարող է կուսակցություն ստեղծել, ով` ոչ: Բայց մի բան միանշանակ է, որ ՀՀ գործող դատախազը իրավունք չունի կուսակցություն ստեղծելու: Ոչ ուղղակի, ոչ անուղղակի կերպով նա չի կարող զբաղվել կուսակց ական աշխատանքներով: Վայ էն ժողովրդին, վայ էն պետականությանը, ուր գործող դատախազը ուղղակի կամ անուղղակի ձեւով կուսակցություն է ստեղծում: Սա ամեն ինչի վերջն է: Իհարկե, նա կարող է վայր դնել իր լիազորությունները եւ քաջի պես կանգնել իր կուսակցության առջեւում:

Թեպետ դեռ շատ շուտ է որեւէ դատողություն անել, սակայն անցած ընտրությունների փորձը հուշում է, որ կուսակցություններ են ձեւավորվում, որոնց հիմնական հույսն ու ապավենը ընտրակաշառքն է լինելու: Մտահոգիչ է նաեւ այն, որ ոմանք սեփական ուժերի անբավարարության պատճառով փորձում են կառչել այլ պետություններից, նրանց ծրագրերը մշակվում են այլ երկրներում, նրանց խորհրդականները գտնվում են այլ պետությունների դեսպանատներում: Վտանգավոր երեւույթ է, երբ հանցագործ աշխարհին եւս դերակատարություն է տրվում ընտրությունների ընթացքում, ծախվածների մի ամբողջ բանակ է ակտիվանում այդ շրջանում: Սրանք իսկապես մտահոգիչ երեւույթներ են:

Ես ուզում եմ ապագա խորհրդարանը տեսնել այնպիսին, ինչպիսին կկամենա ունենալ մեր ժողովուրդը: Կուզենամ, որ ԱԺ-ում ներկայացված լինի ժողովրդի իրական պատկերը: Գուցե այդ պատկերը շատ հիանալի չլինի, բայց իրականն է կարեւորը: Այստեղ է կարեւորվում ընտրությունների օրինա կանության հարցը: Ես հույս ունեմ, որ ամեն ինչ ի վերջո կսրբագրվի մինչ 2007-ը, դատախազն էլ կգիտակցի, որ իր գործը դատախազությունում է, բայց ամենակարեւորը` մեր ժողովուրդը վերջապես կգիտակցի իր շահը եւ կմերժի ընտրակաշառքը, հանցագործ աշխարհի դերակատարությունն ու օտար դեսպանատների առջեւ քարշ եկողներին:

– Նշեցիք, որ ոչ ոք իրավունք չունի որոշելու, թե ով պետք է կուսակցություն ստեղծի, ով ոչ: Բայց գաղտնիք չէ, որ մեր երկրում կուսակցություն ստեղծելու անհրաժեշտ ՙդաբրո՚ ասվածը տալիս է ՀՀ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը:

– Ձեր դատողությունն ինձ զարմացնում է: Կուսակցություն ասելով ի՞նչ եք հասկանում: Ինչպե՞ս կարող է ինչ-որ մեկը որոշել թե, օրինակ, Դաշնակցությունը պետք է լինի, կամ չլինի: Այդ ամենը կուսակցությունից է կախված: Ընդհակառակը` կուսակցությունը կարող է ստեղծվել հակառակ որեւէ մեկի ցանկության: Իսկ այնպիսիները, որոնք ստեղծվում են ինչ-որ մեկի ցանկությամբ, մեկ գիշերվա մեջ էլ կարող են ոչնչանալ:

– Արտաշես Թումանյանի հետ տեղի ունեցածը Ձեզ չի՞ մտահոգում: Այդ փաստը չի՞ նշանակում արդյոք, որ ողջ համակարգը մեկ կենտրոնից է ղեկավարվում:

– Նորից պետք է շեշտեմ` ի՞նչ էք հասկանում կուսակցություն ասելով. այն տարբեր է ընտրական մեքենաների ձեւավորումից: Մեզ համար իրական կուսակցություն ասվածը գաղափարական հենքի վրա ստեղծված կառույցն է: Եթե կա գաղափարն ու համոզմունքը, ինչ էլ անես այդ կուսակցությունը չի ոչնչանա: Չի կարելի գաղափարները ղեկավարել մեկ կետից, եթե դրանք իրական են: Իսկ նրանք, ովքեր փորձում են կուսակցություն ձեւավորել ինչ-որ մեկի ՙդաբրոյով՚, երկար կյանք չեն ունենում: Չմոռանանք, մեզ բանտարկեցին, ապօրինի կառույց հռչակեցին, հալածեցին, բայց չկարողացան ոչնչացնել Դաշնակցությանը: Դաշնակցությունը այդ հալածանքից դուրս եկավ ավելի ուժեղացած:

– Եվ այսպիսի պայմաններում Դաշնակցությունը քանի՞ քվե կունենա 2007-ի խորհրդարանում:

– Մեր քվեն միշտ ավելի քիչ է եղել, քան մեր դերը հայկական իրականության մեջ: Քանի քվե կունենանք, իրական ընտրությունը ցույց կտա դա:

Զրուցեց ԹԱԳՈՒՀԻ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆԸ

Leave a Comment